Vraag je je wel eens af waarom je je zo opgejaagd, onrustig of uitgeput voelt — terwijl je denkt dat je ‘gewoon zo bent’?
Volgens Ayurveda, een eeuwenoude gezondheidsleer, heeft ieder mens een natuurlijke balans — je prakriti — waarmee je geboren bent.
Alleen: door stress, voeding, ritme of seizoenswisselingen kun je uit balans raken. En dan ontstaat er iets anders: vikriti — je huidige staat.
In deze blog leg ik uit wat prakriti precies is, waarom je die soms kwijtraakt, en wat je kunt doen om terug te keren naar je natuurlijke flow.
Wat is het verschil tussen prakriti en vikriti?
Ayurveda is een eeuwenoude gezondheidsleer uit India. Volgens deze visie bestaat ieder mens uit een unieke combinatie van drie energieën, ook wel dosha’s genoemd: Vata, Pitta en Kapha. Die verhouding is bij je geboorte al bepaald — en dat noemen we je prakriti: jouw blauwdruk.
In de praktijk zijn veel mensen echter (ver) verwijderd geraakt van die oorspronkelijke balans. Je huidige staat wordt dan je vikriti genoemd: je momentopname van nu.
Waar het misgaat: veel mensen verwarren hun vikriti met hun prakriti. Ze denken dat ze ‘nu eenmaal zo zijn’, terwijl het eigenlijk een tijdelijke disbalans is.
Ik dacht dat ik Vata was (maar dat was ik dus niet)
Zelf dacht ik jaren dat ik een Vata-Pitta type was. Alles in mijn systeem schreeuwde Vata: onrustig hoofd, droge huid, vermoeidheid, moeite met slapen… Dus ik ging ervan uit dat dit mijn type was.
Totdat ik bij een Ayurvedische arts kwam die mijn pols voelde en zei: “Jij bent een Pitta met wat Vata-onbalans.”
Say what? Dat veranderde alles.
Toen ik mijn voeding, leefstijl en supplementen ging afstemmen op mijn échte constitutie (mijn prakriti), voelde ik me zó veel beter. Rustiger, helderder, stabieler.
En ja: dat was soms best lastig — want als je systeem vol ‘wind’ zit, blijf je geneigd te gaan, gaan, gaan. Maar juist dan is het zo belangrijk om te beseffen:
Dit ben ik niet per se. Dit is een tijdelijke onbalans.
Bovendien zat die onrust me behoorlijk in de weg dus ik wilde daar ook echt wat mee. De Ayurvedisch arts zei: ‘Is je hoofd vaak een chaos en ben je rommelig?’ Ik: ‘ja.’ Hij: ‘En voel je je daar comfortabel bij?’ Ik: ‘Nee.’ Hij; ‘Daar heb je het al. Voor typische vata’s is dat hun natuurlijke staat, die voelen zich daar wel goed bij. Pitta’s niet.’
Let op: dosha-tests meten niet altijd wat je denkt
Er zijn talloze online dosha-tests te vinden. Superleuk om te doen — en vaak herken je meteen jezelf in de uitslag. Maar…
Veel tests meten een mix van prakriti en vikriti. Als je net stress hebt gehad of slecht geslapen, vul je waarschijnlijk antwoorden in die passen bij je huidige klachten. De uitslag laat dan vooral je onbalans (vikriti) zien — niet per se je natuurlijke blauwdruk (prakriti).
Gebruik zo’n test dus als een beginpunt, niet als einddiagnose.
Wil je écht weten wat je prakriti is? Dan kun je het beste naar een ervaren Ayurveda-practitioner of arts gaan.
Waarom prakriti versus vikriti echt uitmaakt voor je energie
Je prakriti is als je innerlijke kompas. Het helpt je kiezen wat bij je past qua voeding, ritme en leefstijl.
Je vikriti is als een seintje van je lijf: “Hier gaat iets uit balans. Let even op mij.”
Voorbeeld uit mijn leven:
- Tijdens stressvolle periodes: Vata in overdrive (droog, nerveus, onrustig)
- Tijdens mijn zwangerschap: Kapha neemt de overhand (zachtheid, vocht vasthouden, traagheid)
- Tijdens intense werkfases: Pitta overheerst (perfectionisme, hitte, kritisch denken)
Mijn bouw is nog steeds lang, slank, blauwe ogen, donkerblond haar — maar de dosha-dynamiek beweegt dus wél mee met je leven.
Tot slot: jouw dosha is niet wie je bent, maar hoe het nu met je gaat
Het is zó belangrijk om te onthouden: je bént je onbalans niet.
Misschien voel je je opgejaagd, oververhit of juist zwaar en traag — maar dat zegt niets over wie jij bent in de kern.
Je prakriti laat je zien wat jouw natuurlijke balans is Je vikriti laat zien wat je lijf nu van je vraagt
Dus check bij jezelf: hoe voel ik me vandaag echt?
Wat heb ik nu nodig om zachter, rustiger of stabieler te worden?
Wil je erachter komen welke dosha op dit moment bij jou de boventoon voert?
→ Hier vind je een gratis dosha-test om je huidige (on)balans te ontdekken. Gebruik ’m ter inzicht, niet als een feitelijke waarheid.
